Niet alle hulpvragen zijn zo complex dat ze door een huisarts gezien moeten worden. Daarom kunnen andere zorgverleners worden ingezet om een deel van het spreekuur over te nemen van de huisarts. Taakherschikking en taakdelegatie zijn hiervoor geschikte mogelijkheden.
- Taakdelegatie houdt in dat een zorgverlener bepaalde taken overneemt, maar de huisarts blijft eindverantwoordelijk.
- Taakherschikking betekent dat de zorgverlener zowel de taken als de daarbij behorende eindverantwoordelijkheid overneemt.
Taakherschikking is een manier om de huisartsenzorg toegankelijk en betaalbaar te houden en de kwaliteit te borgen met de gedachte; de juiste zorg, op het juiste moment, door de juiste zorgverlener. Verpleegkundig specialisten (VS) en physician assistants (PA) worden ook wel taakherschikkers genoemd. In onze regio worden deze zorgprofessionals nog relatief weinig ingezet. Op deze pagina lichten we toe wat een VS of een PA in de praktijk kan betekenen en geven we een aantal regionale praktijkvoorbeelden.
VS en PA in de huisartsenpraktijk
De VS en PA zijn zelfstandig bevoegde behandelaren. Dit betekent dat ze medische en voorbehouden handelingen mogen verrichten op eigen indicatie, zoals:
- Het uitvoeren van lichamelijk onderzoek
- Het aanvragen van aanvullend diagnostisch onderzoek
- Het stellen van een differentiaal diagnose
- Het opstellen en uitvoeren van beleid
- Het voorschrijven van geneesmiddelen
- Het uitvoeren van voorbehouden handelingen, bijvoorbeeld kleine chirurgische ingrepen.
- Doorverwijzen en aanvragen van consulten
- Het verlenen van preventieve zorg en voorlichting
De zorg die zij volgens de Wet BIG zelfstandig mogen verlenen, moet voldoen aan de volgende voorwaarden:
- Beperkte complexiteit
- Routinematige handelingen
- Overzienbare risico’s
- Handelen volgens landelijke richtlijnen en protocollen
Het takenpakket, waaronder de klachten en aandoeningen die zij mogen behandelen, wordt in overleg met de huisarts en VS of PA samengesteld en vastgelegd in werkafspraken. Dit takenpakket wordt jaarlijks geëvalueerd.
De zorg kan generalistisch zijn (gericht op veelvoorkomende of alledaagse klachten) of specialistisch (gericht op specifieke doelgroepen of aandoeningen, zoals ouderenzorg of bewegingsapparaat)
Meerwaarde
De inzet van VS of PA in vergelijking tot huisartsen levert het volgende op:
- Vergelijkbare zorgresultaten
- Betere toegankelijkheid van de zorg
- Betere kwaliteit en continuïteit van zorg
- Verhoogde efficiëntie van de zorg
- Hoge mate van patiënt tevredenheid
Wat is het verschil tussen een VS en een PA?
De taken van de VS en PA in de huisartsenzorg lijken op elkaar. Ze hebben dezelfde wettelijke bevoegdheden en beiden behandelen ze alledaagse klachten bij patiënten met uiteenlopende leeftijden. Er is een verschil in vooropleiding:
- VS: heeft een hbo-verpleegkundig achtergrond*
- PA: heeft een achtergrond als hbo opgeleide zorgprofessional (zoals fysiotherapeut, diëtist, verpleegkundige**)
De PA heeft een bredere medische scholing en de VS integreert medische en verpleegkundige zorg. In de praktijk loopt dit door elkaar en is het belangrijk om vooraf een goed plan te schrijven wat je met het inzetten van een VS of PA wilt bereiken om een betere keuze te maken. De KOH heeft hiervoor een aantal vragen opgesteld die hierin kunnen ondersteunen.
*Mbo-verpleegkundige met bachelor certificaat of inservice aangevuld met assessment worden ook toegelaten.
** afgeronde hbo-opleiding: fysiotherapie, diëtetiek, logopedie, ergotherapie, huidtherapie, verloskunde, medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken.
De KOH heeft de verschillen en overeenkomsten naast elkaar gezet in dit overzicht.
Opleiden
Gedurende de opleiding is de huisartsenpraktijk werkgever. Dit betekent dat de praktijk een leer-arbeidsovereenkomst aangaat met zowel de student als een tripartite-overeenkomst met student en de Hogeschool. Deze leer-arbeidsovereenkomst wordt afgesloten voor tenminste 32 uur per week, bij voorkeur 36 uur per week gedurende de opleidingsperiode van 2 tot 2,5 jaar.
Het opleiden gebeurt bij voorkeur door een gediplomeerd VS of PA met 5 jaar werkervaring, maar mag ook een huisarts zijn.
De opleidingen starten jaarlijks begin september, wat vroegtijdige voorbereiding vereist. Belangrijke deadlines zijn:
- September/oktober (één jaar voor de start van de opleiding): een opleidingsplaats reserveren*. Let op, een reservering biedt geen garantie voor een plaats.
- Voor half januari: indiening van een projectplan bij de KOH voor een stimuleringssubsidie.
- Vóór 1 maart: een kandidaat werven en diens naam doorgeven aan de hogeschool.
*HWF heeft opleidingsplaatsen gereserveerd voor onze huisartsenpraktijken. Heb je zelf nog geen opleidingsplaats gereserveerd? Dan kan de praktijk, indien plaatsen nog beschikbaar, gebruik maken van één van de door HWF gereserveerde opleidingsplaatsen. Neem dan contact op met bcyrvqvatra@ujs.ay (verdeling op volgorde van aanmelding).
Financiering
Het opleiden van een VS of PA is een investering die door en voor de huisartsenpraktijk. Het is raadzaam om vooraf een gedetailleerde begroting op te stellen van de verwachtte kosten en inkomsten.
De praktijk kan aanspraak maken op een financiële ondersteuning voor salaris en praktijkbegeleiding vanuit de Hogeschool, de hoogte hiervan wordt per studiejaar vastgesteld en vermeld in de studiegids. Daarnaast is het mogelijk om een stimuleringssubsidie aan te vragen bij de KOH, die bijdraagt aan de begeleidingskosten van een VS of PA in de huisartsenpraktijk.
Na diplomering zal de inzet van een VS of PA kostendekkend zijn.
In de arbeidsovereenkomst kan een studiebeding worden opgenomen. Hieraan zijn specifieke regels verbonden. HWF staat klaar om je hierover te adviseren; neem gerust contact op met bcyrvqvatra@ujs.ay.
Meer informatie
De KOH, het kenniscentrum voor taakherschikking Eerste lijn heeft meer informatie en praktische hulpmiddelen op hun website beschikbaar.
Documenten
- Handreiking VS in de huisartsenzorg
- Taakherschikking Huisarts en Verpleegkundig specialist
- Taakherschikking Huisarts en Physician assistant
- Inwerkprogramma VS PA niet opgeleid in huisartsenpraktijk
- Leerarbeidsovereenkomst
Stappenplan, wat moet er allemaal geregeld worden voordat de praktijk kan gaan opleiden.
Wil je een stimuleringsubsidie aanvragen bij de KOH? Lees hier meer.
Praktijkvoorbeelden
Annemieke Philipsen, praktijkhouder huisartsenpraktijk De Goorn, kreeg onverwachts de kans om een verpleegkundig specialist in opleiding (ViOS) te verwelkomen. Omring was op zoek naar een opleidingsplek voor een wijkverpleegkundige die de opleiding tot VS wilde volgen. Annemieke hoefde niet lang na te denken en besloot de uitdaging aan te gaan. De praktijk is zo enthousiast dat ze in september starten met het opleiden van een Physician Assistant (PA) en overwegen om volgend jaar opnieuw een VS op te leiden.
Anouk Meijer, huisarts, heeft meerdere verpleegkundig specialisten (VS) opgeleid. Ze geniet van het opleidingsproces en benadrukt de toegevoegde waarde van een verpleegkundig specialist binnen de huisartsenpraktijk en de huisartsenpost. Wanneer je een VS opleidt zijn dit verpleegkundigen met levenservaring en veelal veel werkervaring en dit werkt erg prettig. Ze is van mening dat een VS het best opgeleid kan worden door een ervaren opleider, bijvoorbeeld een huisartsopleider. Dan leiden we ze op tot een goede en breed inzetbare VS voor onze regio.
Sinds 2012 loopt Velius ‘HOED voorop in de regio, door als eerste praktijk een verpleegkundig specialist op te leiden. Het verhaal van Ingrid, die deze rol vervult, is een inspirerend voorbeeld van hoe passie en nieuwsgierigheid kunnen leiden tot betekenisvolle professionele ontwikkelingen.